1725-04-18 Bernoulli Johann I-Wolff Christian: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Bernoulli Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen
(Importing text file)
(Importing text file)
 
(2 dazwischenliegende Versionen desselben Benutzers werden nicht angezeigt)
Zeile 5: Zeile 5:
<!-- Begin Bilder -->
<!-- Begin Bilder -->
{|border="0"
{|border="0"
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_001r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/thumb/IBB_5_57855_001r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_001r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057855_001r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_001v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/thumb/IBB_5_57855_001v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_001v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057855_001v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_002r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/thumb/IBB_5_57855_002r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_002r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057855_002r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_002v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/thumb/IBB_5_57855_002v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_002v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057855_002v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> &nbsp;</html>
|}
|}
<!-- End Bilder -->
<!-- End Bilder -->
Zeile 21: Zeile 21:
|Datum=1725.04.18
|Datum=1725.04.18
|Briefwechsel=Bernoulli, Johann I (1667-1748)
|Briefwechsel=Bernoulli, Johann I (1667-1748)
|Signatur=BS UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.23
|Signatur=Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.23
|Fussnote=Autographer Zusatz am Ende des PS}}
|Fussnote=Autographer Zusatz am Ende des PS}}
<br style="clear:both" />
<br style="clear:both" />
Zeile 36: Zeile 36:
Joh. Bernoulli.  
Joh. Bernoulli.  


Video profecto atque sentio, Tibi, Vir Ampl. admodum cordi esse, quae filios meos tangunt. Velim autem ut sis persuasissimus Te non habiturum nos ingratos, vel officiorum Tuorum immemores, quod data occasione testari est id quod enixe optamus; Statim ac accepi tuas novissimas<ref>Christian Wolff an Johann I Bernoulli von 1725 04 02</ref> cum acclusis ab Ill. Legato de Galowki ad Filium meum Danielem, misi hasce eidem Bernam, ubi nunc agit apud Fratrem suum; Antequam tamen mitterem aperui et legi, quod mihi licere putabam; Vidi Ill. Legatum humanissimis verbis offerre Filio meo stationem Petropolit. iis conditionibus stipatam quae jam ante obitum Monarchae ei fuerint oblatae; Indulget praeterea petenti sufficientem temporis moram ad redintegrandas vires ex nupero gravi morbo labefactatas, optat tamen ac monet, ut quam primum fieri possit, et vel proxima adhuc aestate itineri se accingat, addito promisso se Diploma ocyssime transmissarum, quam primum ex responso filii intellexerit eundi mentem, spem quoque nonnullam injicit Vir Ill. de altero fratre majori vocando, qua de re ad Aulam Russicam scripsisse vel scripturum (non memini) asseverat; fateor unum solum ex fratribus tanta hilaritate non iturum, quam si alter alterius consortio in itinere gaudere possit; mihi quidem patri [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_001r.jpg]] propemodum sexagenario gravis foret jactura, utroque simul filio privari, fortassis in hac vita neutrum revisuro; At solatium esset quod ambos bene locatos atque in Societate virorum eruditissimorum vitam jucundissime transigentes scirem. Frivola sunt qua Tibi Vir Cl. respondit Hermannus ad quereles meas a Te sibi propositas, et quae ipsummet damnant potius quam excusant; Quid enim, si sibi, ut fatetur nulla mecum fuit simultas publice, si rem habuit cum filio, cur me in litem suam pertraxit? cur me clandestinis aculeis lacessivit? cur mea tam superciliose perstrinxit? Si mea in rem Mathematicam merita (si quae sunt) maximi aestimat quemadmodum dicit, cur ergo inventa mea tantopere sugillat et extenuat sicuti jam ab aliquot annis fecit in Act. Lips. sed imprimis in novissimo suo scripto Exercitat. subsecivis inserto,<ref>Hermann, Jacob Na. 036, ''Additamentum alterum ad ea quae super Problema Trajectoriarum in Actis Eruditorum hucusque prodierunt'': Exerc. Francof., t. III, Sect. II, pp. 122-173</ref> quod non tam contra filium meum quam contra me esse fabricatum clarissime patet; In eo enim occurrunt singulis tribus quatuorve lineis (praeviis quidem quandoque honoris Titulis) vel injuriae vel calumniae vel falsitates, vel errores vel plagia vel scommata vel aculei vel verborum nostrorum sensusque corruptiones et detorsiones vel denique sycophantasmi et supplantationes; His aliisque hujusmodi ornamentis scatet totum quantum est scriptum Hermannianum tanto me magis offendentibus, quod sub affectata modestia talia proferat, sed parata est mea plurium foliorum defensio<ref>Nicht identifiziert</ref>, ex qua ipsi misi<ref>Dieser Brief von Nicolaus I Bernoulli und das beigelegte Verzeichnis sind verschollen</ref> per Adgnatum meum principaliorum offensarum mihi datarum elenchum cum comminatione nisi sponte mihi satisfaciat publice totam defensionem luci me publicae expositurum, ut videant intelligentes, [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_001v.jpg]] cujus farinae sit Antagonista cum quo mihi res est. Videbo itaque an ad frugem velit redire; Ridiculum est quod dicit, si quae verba sibi "inscio" excederint, quae mihi displiceant, ea sibi quoque displicere, quasi inscius protulisset, quae summo studio in mei contemtum exquisita esse evidentissime apparet; Animum, ait, non habuit me injuriandi, ast quando me obruit offensis, putasne id fieri citra injuriandi Animum? Quod Filius meus natu major quaedam publico notaverit in Hermanni Schediasmata de Traject. id sane fecit ex necessitate rem habens cum Anglis; Horum enim cum examinaret solutiones<ref>(?)Hermann, Jacob Na. 023, ''Schediasma de Trajectoriis datae Seriei Curvis ad angulos rectos occurrentibus''...: AE Augusti 1717, pp. 348-352</ref> hujus problematis a Leibnitio ex mea suggestione ipsis solis (non Hermanno) propositi, quomodo potuisset praeterire Hermanni errores in multis similes Anglorum erroribus, quin apud Anglos incurrisset suspicionem studii partium? sibi itaque imputet Hermannus hujus litis culpam, nisi enim importune se ingessisset Controversiae nostrae cum Anglis abortae, nullam nec ego nec filius ansam in ipsum animadvertendi habuissemus.  
Video profecto atque sentio, Tibi, Vir Ampl. admodum cordi esse, quae filios meos<ref>Nicolaus II und Daniel Bernoulli.</ref> tangunt. Velim autem ut sis persuasissimus Te non habiturum nos ingratos, vel officiorum Tuorum immemores, quod data occasione testari est id quod enixe optamus; Statim ac accepi tuas novissimas<ref>Christian Wolff an Johann I Bernoulli von [[1725-04-02_Wolff_Christian-Bernoulli_Johann_I|1725.04.02]].</ref> cum acclusis ab Ill. Legato de Galowki ad Filium meum Danielem,<ref>Dieser Brief Golovkins ist nicht erhalten.</ref> misi hasce eidem Bernam, ubi nunc agit apud Fratrem suum;<ref>Daniel Bernoulli hielt sich nach seiner Genesung auf der Rückreise von Padua bei seinem Bruder Nicolaus II Bernoulli in Bern auf.</ref> Antequam tamen mitterem aperui et legi, quod mihi licere putabam; Vidi Ill. Legatum humanissimis verbis offerre Filio meo stationem Petropolit. iis conditionibus stipatam quae jam ante obitum Monarchae<ref>Peter d. Gr., Kaiser von Russland.</ref> ei fuerint oblatae; Indulget praeterea petenti sufficientem temporis moram ad redintegrandas vires ex nupero gravi morbo labefactatas, optat tamen ac monet, ut quam primum fieri possit, et vel proxima adhuc aestate itineri se accingat, addito promisso se Diploma ocyssime transmissarum, quam primum ex responso filii intellexerit eundi mentem, spem quoque nonnullam injicit Vir Ill. de altero fratre majori<ref>Nicolaus II Bernoulli.</ref> vocando, qua de re ad Aulam Russicam scripsisse vel scripturum (non memini) asseverat; fateor unum solum ex fratribus tanta hilaritate non iturum, quam si alter alterius consortio in itinere gaudere possit; mihi quidem patri [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_001r.jpg]] propemodum sexagenario gravis foret jactura, utroque simul filio privari, fortassis in hac vita neutrum revisuro; At solatium esset quod ambos bene locatos atque in Societate virorum eruditissimorum vitam jucundissime transigentes scirem. Frivola sunt qua Tibi Vir Cl. respondit Hermannus<ref>Siehe den Brief von Wolff an Johann Bernoulli von [[1725-04-02_Wolff_Christian-Bernoulli_Johann_I|1725.04.02]].</ref> ad quereles meas a Te sibi propositas, et quae ipsummet damnant potius quam excusant; Quid enim, si sibi, ut fatetur nulla mecum fuit simultas publice, si rem habuit cum filio<ref>Nicolaus II Bernoulli.</ref>, cur me in litem suam pertraxit? cur me clandestinis aculeis lacessivit? cur mea tam superciliose perstrinxit? Si mea in rem Mathematicam merita (si quae sunt) maximi aestimat quemadmodum dicit, cur ergo inventa mea tantopere sugillat et extenuat sicuti jam ab aliquot annis fecit in Act. Lips. sed imprimis in novissimo suo scripto Exercitat. subsecivis inserto,<ref>Hermann, Jacob, ''Additamentum alterum ad problema trajectoriarum'' (1722) (= [http://www.ub.unibas.ch/bernoulli/index.php/WerkverzeichnisHermann#Na._036.2C_Additamentum_alterum_ad_problema_trajectoriarum_.281722.29. Na. 036]).</ref> quod non tam contra filium meum quam contra me esse fabricatum clarissime patet; In eo enim occurrunt singulis tribus quatuorve lineis (praeviis quidem quandoque honoris Titulis) vel injuriae vel calumniae vel falsitates, vel errores vel plagia vel scommata vel aculei vel verborum nostrorum sensusque corruptiones et detorsiones vel denique sycophantasmi et supplantationes; His aliisque hujusmodi ornamentis scatet totum quantum est scriptum Hermannianum tanto me magis offendentibus, quod sub affectata modestia talia proferat, sed parata est mea plurium foliorum defensio<ref>Nicht identifiziert.</ref>, ex qua ipsi misi<ref>Dieser Brief von Nicolaus I Bernoulli und das beigelegte Verzeichnis sind verschollen.</ref> per Adgnatum meum principaliorum offensarum mihi datarum elenchum cum comminatione nisi sponte mihi satisfaciat publice totam defensionem luci me publicae expositurum, ut videant intelligentes, [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_001v.jpg]] cujus farinae sit Antagonista cum quo mihi res est. Videbo itaque an ad frugem velit redire; Ridiculum est quod dicit, si quae verba sibi "inscio" excederint, quae mihi displiceant, ea sibi quoque displicere, quasi inscius protulisset, quae summo studio in mei contemtum exquisita esse evidentissime apparet; Animum, ait, non habuit me injuriandi, ast quando me obruit offensis, putasne id fieri citra injuriandi Animum? Quod Filius meus natu major quaedam publico notaverit in Hermanni Schediasmata de Traject. id sane fecit ex necessitate rem habens cum Anglis; Horum enim cum examinaret solutiones<ref>Bernoulli, Johann [http://www.ub.unibas.ch/bernoulli/index.php/Werkverzeichnisjohib#Op._108_.7Bmit_Nic._II_und_Nic._I_B..7D_De_trajectoriis_curvas_ordinatim_positione_datas_ad_Angulos_rectos_... Op. 108] {mit Nic. II und Nic. I B.}, ''De trajectoriis curvas ordinatim positione datas ad Angulos rectos ...''.</ref> hujus problematis a Leibnitio ex mea suggestione ipsis solis (non Hermanno) propositi, quomodo potuisset praeterire Hermanni errores in multis similes Anglorum erroribus, quin apud Anglos incurrisset suspicionem studii partium? sibi itaque imputet Hermannus hujus litis culpam, nisi enim importune se ingessisset Controversiae nostrae cum Anglis abortae, nullam nec ego nec filius ansam in ipsum animadvertendi habuissemus.  


Superfluum est monere, Vir Celeb. ut Controversia cum Filio meo tandem quiescat; is quippe sponte desistet, cum sint ipsi in statione sua alia peragenda hisce, parum affinia, at quia me invitum lacessit Hermannus, meum jam erit ipsius cristas deprimere eique ostendere multum abesse quo minus is sit, quem esse sibi imaginatur. Non putem Gallos alieniores esse a Germanis quam olim, quin potius spero eos aliquando tandem nobis propius accessuros; quod eos a nobis adhuc separat, non tam ex livore quodam, ut fit respectu Anglorum quam ex defectu sufficientis rerum cognitionis originem ducit.  
Superfluum est monere, Vir Celeb. ut Controversia cum Filio meo<ref>Nicolaus II Bernoulli.</ref> tandem quiescat; is quippe sponte desistet, cum sint ipsi in statione sua alia peragenda hisce, parum affinia, at quia me invitum lacessit Hermannus, meum jam erit ipsius cristas deprimere eique ostendere multum abesse quo minus is sit, quem esse sibi imaginatur. Non putem Gallos alieniores esse a Germanis quam olim, quin potius spero eos aliquando tandem nobis propius accessuros; quod eos a nobis adhuc separat, non tam ex livore quodam, ut fit respectu Anglorum quam ex defectu sufficientis rerum cognitionis originem ducit.  


[[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/a100/diverse_projekte/bernoulli-jpg/IBB_5_57855_002r.jpg]] Quod dicis Te scripsisse nuper de Gravesandio opera Keilliana edente,<ref>Christian Wolff an Johann Bernoulli von 1725 04 02</ref> non memini, aliquid in litteris Tuis de eo me legisse; oportet igitur aliquam Tuam epistolam mihi redditam non esse;<ref>Es findet sich in der Tat kein Brief von Wolff an Joh. I B., der diese Information über 'sGravesandes Edition enthält.</ref> Interim diu est quod observavi hunc Virum plus Anglis quam nobis favere, etiamsi de caetero Leibnit. virium aestimationem amplexus sit, ac pro ea ante aliquot annos libellum Gallicum<ref>evtl. ''Remarques sur la possibilité du mouvement perpetuel'', Leyde, C. 1720</ref> scripserit. Monmortius in Metaphysic[is] non fuit versatus, ideoque generalem Philosophiae Leibnitianae Historiam conscribere non habuit in animo; volebat tantum agere de Inventis et veris Inventoribus rerum Mathemat., ad hucusque tempora, utinam vero hoc opus ad umbilicum usque perduxisset; magnam certe gloriandi ansam Angli inde non habuissent, ut saepius ab ipso scriptore audiveram; Mitto hic aliquod Schediasma<ref>Anonymus (Dan. Bernoulli?), ''De sublingualibus salivae ductibus Anonymi Epistola ad Actorum Eruditorum, quae Lipsiae publicantur, Autores'': AE Julii 1725, pp. 325-328</ref> ex Italia nuper acceptum, continens vindicationem inventi cujusdam Anatomici novorum ductuum salivalium quod in hoc scripto asseritur Morgagno Celebri Anatomico. Rogaris ut id prima occasione Lipsiam transmittas commendesque Cl. Menckenio ut quam citissime in Act. edatur. Vale, Vir Ampl. et me amare perge.  
[[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057855_002r.jpg]] Quod dicis Te scripsisse nuper de Gravesandio opera Keilliana edente,<ref>Christian Wolff an Johann Bernoulli von [[1725-04-02_Wolff_Christian-Bernoulli_Johann_I|1725.04.02]].</ref> non memini, aliquid in litteris Tuis de eo me legisse; oportet igitur aliquam Tuam epistolam mihi redditam non esse;<ref>Es findet sich in der Tat vor Wolffs Brief von 1725.04.02 kein Brief an Johann Bernoulli, in welchem Wolff von einer Intervention zu Gunsten von Johann Bernoulli hinsichtlich von 'sGravesandes Edition von John Keills Schriften geschrieben hat.</ref> Interim diu est quod observavi hunc Virum plus Anglis quam nobis favere, etiamsi de caetero Leibnit. virium aestimationem amplexus sit, ac pro ea ante aliquot annos libellum Gallicum<ref>'sGravesande, Willem Jacob, ''Essai d'une nouvelle theorie du choc des corps, fondée sur l'experience'', La Haye (T. Johnson) 1722. Darin übernimmt der Autor p. 28 als "Proposition X" das Leibnizsche Kraftmass, indem er schreibt: "La force d'un corps est proportionelle à sa masse multipliée par le quarré des sa vitesse".</ref> scripserit. Monmortius in Metaphysi non fuit versatus, ideoque generalem Philosophiae Leibnitianae Historiam conscribere non habuit in animo;<ref>Siehe die Anmerkung im Brief von Wolff an Johann Bernoulli von [[1725-04-02_Wolff_Christian-Bernoulli_Johann_I|1725.04.02]].</ref> volebat tantum agere de Inventis et veris Inventoribus rerum Mathemat., ad hucusque tempora, utinam vero hoc opus ad umbilicum usque perduxisset; magnam certe gloriandi ansam Angli inde non habuissent, ut saepius ab ipso scriptore audiveram; Mitto hic aliquod Schediasma ex Italia nuper acceptum,<ref>Es handelt sich um eine Beilage zum Brief von Pietro Antonio Michelotti an Johann Bernoulli von [http://aleph.unibas.ch/F/?local_base=DSV05&con_lng=GER&func=find-b&find_code=SYS&request=000056745 1725.03.30]. Michelotti bittet dort um strengste Diskretion hinsichtlich seiner Autorschaft.</ref> continens vindicationem inventi cujusdam Anatomici novorum ductuum salivalium quod in hoc scripto asseritur Morgagno Celebri Anatomico. Rogaris ut id prima occasione Lipsiam transmittas commendesque Cl. Menckenio ut quam citissime in Act. edatur.<ref>[Michelotti, Pietro Antonio], ''De sublingualibus salivae ductibus Anonymi Epistola ad Actorum Eruditorum, quae Lipsiae publicantur, Autores'', in: AE Julii 1725, pp. 325-328.</ref> Vale, Vir Ampl. et me amare perge.  


Dab. Bas. d. 18 Apr. 1725  
Dab. Bas. d. 18 Apr. 1725  


P. S. His jam scriptis accipio litteras<ref>J. J. D. de Mairan an Johann Bernoulli von 1725 04 10 Abends</ref> Paris. ex quibus intelligo Academic. Judic. qui nuperrime coierant, ut sententiam ferrent, de speciminibus in solutionem quaestionis propositae de clepsydrarum perfectione submissis adjudicasse praemium 2000 libr. filio meo Danieli,<ref>Bernoulli, Daniel St. 8, ''Discours sur la maniere la plus parfaite de conserver sur Mer l'égalité du mouvement des Clepsidres ou Sabliers'': Prix Paris 1725 (1725), Nr. IV</ref> quod ipsi inserviet pro novo documento, quid ipse valeat in mechanicis.  
P. S. His jam scriptis accipio litteras<ref>Jean Jacques Dortous de Mairan an Johann Bernoulli von [http://aleph.unibas.ch/F/?local_base=DSV05&con_lng=GER&func=find-b&find_code=SYS&request=000056413 1725.04.10].</ref> Paris. ex quibus intelligo Academic. Judic. qui nuperrime coierant, ut sententiam ferrent, de speciminibus in solutionem quaestionis propositae de clepsydrarum perfectione submissis adjudicasse praemium 2000 libr. filio meo Danieli,<ref>Bernoulli, Daniel St. 8, ''Discours sur la maniere la plus parfaite de conserver sur Mer l'égalité du mouvement des Clepsidres ou Sabliers'', in: Prix Paris 1725 (1725), Nr. IV.</ref> quod ipsi inserviet pro novo documento, quid ipse valeat in mechanicis.  


Alterum postscriptum leg. in litteris hoc die Bulfingerum datis.<ref>Dieses P. S. findet sich im Brief von Johann Bernoulli an Georg Bernhard Bilfinger 1725 ?? ??. Der Text lautet: "Nescio an apud Vos transierit Juvenis quidam egregius nomine Iselius, cui dederam litteras cum ad Te tum ad Cl. Menkenium deferendas. Filii mei exercitationes Mathematicae (quas Tibi nunc redditas spero) in Actis Lips. recensitas nondum inveni; scire cuperem utrum aliqua recensio sit speranda sicuti promiseras."</ref>  
Alterum postscriptum leg. in litteris hoc die Bulfingerum datis.<ref>Dieses zweite P. S. findet sich nicht in der Abfertigung, hingegen im Entwurf des Briefes von Johann Bernoulli an Georg Bernhard Bilfinger von [http://aleph.unibas.ch/F/?local_base=DSV05&con_lng=GER&func=find-b&find_code=SYS&request=000055621 1725.04.18]. Sein Text lautet: "Addenda ad P. S. litterarum ad Cl. Wolfium eadem die datarum. Nescio an apud Vos transierit Juvenis quidam egregius nomine Iselius, cui dederam litteras cum ad Te tum ad Cl. Menkenium deferendas. Filii mei exercitationes Mathematicae(quas Tibi nunc redditas spero) in Actis Lips. recensitas nondum inveni; scire cuperem utrum aliqua recensio sit speranda sicuti promiseras." Dieses zweite P. S. wurde vielleicht auf einem separaten Zettel dem Brief an Bilfinger beigelegt.</ref>  
<!-- End Transkription -->
<!-- End Transkription -->


Aktuelle Version vom 20. Juni 2017, 07:17 Uhr


Briefseite   Briefseite   Briefseite   Briefseite  


Kurzinformationen zum Brief       mehr ...
Autor Bernoulli, Johann I, 1667-1748
Empfänger Wolff, Christian, 1679-1754
Ort Basel
Datum 1725.04.18
Briefwechsel Bernoulli, Johann I (1667-1748)
Signatur Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.23
Fussnote Autographer Zusatz am Ende des PS



Viro Celeberrimo atque Amplissimo

Christiano Wolfio.

S. P. D.

Joh. Bernoulli.

Video profecto atque sentio, Tibi, Vir Ampl. admodum cordi esse, quae filios meos[1] tangunt. Velim autem ut sis persuasissimus Te non habiturum nos ingratos, vel officiorum Tuorum immemores, quod data occasione testari est id quod enixe optamus; Statim ac accepi tuas novissimas[2] cum acclusis ab Ill. Legato de Galowki ad Filium meum Danielem,[3] misi hasce eidem Bernam, ubi nunc agit apud Fratrem suum;[4] Antequam tamen mitterem aperui et legi, quod mihi licere putabam; Vidi Ill. Legatum humanissimis verbis offerre Filio meo stationem Petropolit. iis conditionibus stipatam quae jam ante obitum Monarchae[5] ei fuerint oblatae; Indulget praeterea petenti sufficientem temporis moram ad redintegrandas vires ex nupero gravi morbo labefactatas, optat tamen ac monet, ut quam primum fieri possit, et vel proxima adhuc aestate itineri se accingat, addito promisso se Diploma ocyssime transmissarum, quam primum ex responso filii intellexerit eundi mentem, spem quoque nonnullam injicit Vir Ill. de altero fratre majori[6] vocando, qua de re ad Aulam Russicam scripsisse vel scripturum (non memini) asseverat; fateor unum solum ex fratribus tanta hilaritate non iturum, quam si alter alterius consortio in itinere gaudere possit; mihi quidem patri File icon.gif propemodum sexagenario gravis foret jactura, utroque simul filio privari, fortassis in hac vita neutrum revisuro; At solatium esset quod ambos bene locatos atque in Societate virorum eruditissimorum vitam jucundissime transigentes scirem. Frivola sunt qua Tibi Vir Cl. respondit Hermannus[7] ad quereles meas a Te sibi propositas, et quae ipsummet damnant potius quam excusant; Quid enim, si sibi, ut fatetur nulla mecum fuit simultas publice, si rem habuit cum filio[8], cur me in litem suam pertraxit? cur me clandestinis aculeis lacessivit? cur mea tam superciliose perstrinxit? Si mea in rem Mathematicam merita (si quae sunt) maximi aestimat quemadmodum dicit, cur ergo inventa mea tantopere sugillat et extenuat sicuti jam ab aliquot annis fecit in Act. Lips. sed imprimis in novissimo suo scripto Exercitat. subsecivis inserto,[9] quod non tam contra filium meum quam contra me esse fabricatum clarissime patet; In eo enim occurrunt singulis tribus quatuorve lineis (praeviis quidem quandoque honoris Titulis) vel injuriae vel calumniae vel falsitates, vel errores vel plagia vel scommata vel aculei vel verborum nostrorum sensusque corruptiones et detorsiones vel denique sycophantasmi et supplantationes; His aliisque hujusmodi ornamentis scatet totum quantum est scriptum Hermannianum tanto me magis offendentibus, quod sub affectata modestia talia proferat, sed parata est mea plurium foliorum defensio[10], ex qua ipsi misi[11] per Adgnatum meum principaliorum offensarum mihi datarum elenchum cum comminatione nisi sponte mihi satisfaciat publice totam defensionem luci me publicae expositurum, ut videant intelligentes, File icon.gif cujus farinae sit Antagonista cum quo mihi res est. Videbo itaque an ad frugem velit redire; Ridiculum est quod dicit, si quae verba sibi "inscio" excederint, quae mihi displiceant, ea sibi quoque displicere, quasi inscius protulisset, quae summo studio in mei contemtum exquisita esse evidentissime apparet; Animum, ait, non habuit me injuriandi, ast quando me obruit offensis, putasne id fieri citra injuriandi Animum? Quod Filius meus natu major quaedam publico notaverit in Hermanni Schediasmata de Traject. id sane fecit ex necessitate rem habens cum Anglis; Horum enim cum examinaret solutiones[12] hujus problematis a Leibnitio ex mea suggestione ipsis solis (non Hermanno) propositi, quomodo potuisset praeterire Hermanni errores in multis similes Anglorum erroribus, quin apud Anglos incurrisset suspicionem studii partium? sibi itaque imputet Hermannus hujus litis culpam, nisi enim importune se ingessisset Controversiae nostrae cum Anglis abortae, nullam nec ego nec filius ansam in ipsum animadvertendi habuissemus.

Superfluum est monere, Vir Celeb. ut Controversia cum Filio meo[13] tandem quiescat; is quippe sponte desistet, cum sint ipsi in statione sua alia peragenda hisce, parum affinia, at quia me invitum lacessit Hermannus, meum jam erit ipsius cristas deprimere eique ostendere multum abesse quo minus is sit, quem esse sibi imaginatur. Non putem Gallos alieniores esse a Germanis quam olim, quin potius spero eos aliquando tandem nobis propius accessuros; quod eos a nobis adhuc separat, non tam ex livore quodam, ut fit respectu Anglorum quam ex defectu sufficientis rerum cognitionis originem ducit.

File icon.gif Quod dicis Te scripsisse nuper de Gravesandio opera Keilliana edente,[14] non memini, aliquid in litteris Tuis de eo me legisse; oportet igitur aliquam Tuam epistolam mihi redditam non esse;[15] Interim diu est quod observavi hunc Virum plus Anglis quam nobis favere, etiamsi de caetero Leibnit. virium aestimationem amplexus sit, ac pro ea ante aliquot annos libellum Gallicum[16] scripserit. Monmortius in Metaphysi non fuit versatus, ideoque generalem Philosophiae Leibnitianae Historiam conscribere non habuit in animo;[17] volebat tantum agere de Inventis et veris Inventoribus rerum Mathemat., ad hucusque tempora, utinam vero hoc opus ad umbilicum usque perduxisset; magnam certe gloriandi ansam Angli inde non habuissent, ut saepius ab ipso scriptore audiveram; Mitto hic aliquod Schediasma ex Italia nuper acceptum,[18] continens vindicationem inventi cujusdam Anatomici novorum ductuum salivalium quod in hoc scripto asseritur Morgagno Celebri Anatomico. Rogaris ut id prima occasione Lipsiam transmittas commendesque Cl. Menckenio ut quam citissime in Act. edatur.[19] Vale, Vir Ampl. et me amare perge.

Dab. Bas. d. 18 Apr. 1725

P. S. His jam scriptis accipio litteras[20] Paris. ex quibus intelligo Academic. Judic. qui nuperrime coierant, ut sententiam ferrent, de speciminibus in solutionem quaestionis propositae de clepsydrarum perfectione submissis adjudicasse praemium 2000 libr. filio meo Danieli,[21] quod ipsi inserviet pro novo documento, quid ipse valeat in mechanicis.

Alterum postscriptum leg. in litteris hoc die Bulfingerum datis.[22]

Fussnoten

  1. ↑ Nicolaus II und Daniel Bernoulli.
  2. ↑ Christian Wolff an Johann I Bernoulli von 1725.04.02.
  3. ↑ Dieser Brief Golovkins ist nicht erhalten.
  4. ↑ Daniel Bernoulli hielt sich nach seiner Genesung auf der Rückreise von Padua bei seinem Bruder Nicolaus II Bernoulli in Bern auf.
  5. ↑ Peter d. Gr., Kaiser von Russland.
  6. ↑ Nicolaus II Bernoulli.
  7. ↑ Siehe den Brief von Wolff an Johann Bernoulli von 1725.04.02.
  8. ↑ Nicolaus II Bernoulli.
  9. ↑ Hermann, Jacob, Additamentum alterum ad problema trajectoriarum (1722) (= Na. 036).
  10. ↑ Nicht identifiziert.
  11. ↑ Dieser Brief von Nicolaus I Bernoulli und das beigelegte Verzeichnis sind verschollen.
  12. ↑ Bernoulli, Johann Op. 108 {mit Nic. II und Nic. I B.}, De trajectoriis curvas ordinatim positione datas ad Angulos rectos ....
  13. ↑ Nicolaus II Bernoulli.
  14. ↑ Christian Wolff an Johann Bernoulli von 1725.04.02.
  15. ↑ Es findet sich in der Tat vor Wolffs Brief von 1725.04.02 kein Brief an Johann Bernoulli, in welchem Wolff von einer Intervention zu Gunsten von Johann Bernoulli hinsichtlich von 'sGravesandes Edition von John Keills Schriften geschrieben hat.
  16. ↑ 'sGravesande, Willem Jacob, Essai d'une nouvelle theorie du choc des corps, fondée sur l'experience, La Haye (T. Johnson) 1722. Darin übernimmt der Autor p. 28 als "Proposition X" das Leibnizsche Kraftmass, indem er schreibt: "La force d'un corps est proportionelle à sa masse multipliée par le quarré des sa vitesse".
  17. ↑ Siehe die Anmerkung im Brief von Wolff an Johann Bernoulli von 1725.04.02.
  18. ↑ Es handelt sich um eine Beilage zum Brief von Pietro Antonio Michelotti an Johann Bernoulli von 1725.03.30. Michelotti bittet dort um strengste Diskretion hinsichtlich seiner Autorschaft.
  19. ↑ [Michelotti, Pietro Antonio], De sublingualibus salivae ductibus Anonymi Epistola ad Actorum Eruditorum, quae Lipsiae publicantur, Autores, in: AE Julii 1725, pp. 325-328.
  20. ↑ Jean Jacques Dortous de Mairan an Johann Bernoulli von 1725.04.10.
  21. ↑ Bernoulli, Daniel St. 8, Discours sur la maniere la plus parfaite de conserver sur Mer l'égalité du mouvement des Clepsidres ou Sabliers, in: Prix Paris 1725 (1725), Nr. IV.
  22. ↑ Dieses zweite P. S. findet sich nicht in der Abfertigung, hingegen im Entwurf des Briefes von Johann Bernoulli an Georg Bernhard Bilfinger von 1725.04.18. Sein Text lautet: "Addenda ad P. S. litterarum ad Cl. Wolfium eadem die datarum. Nescio an apud Vos transierit Juvenis quidam egregius nomine Iselius, cui dederam litteras cum ad Te tum ad Cl. Menkenium deferendas. Filii mei exercitationes Mathematicae(quas Tibi nunc redditas spero) in Actis Lips. recensitas nondum inveni; scire cuperem utrum aliqua recensio sit speranda sicuti promiseras." Dieses zweite P. S. wurde vielleicht auf einem separaten Zettel dem Brief an Bilfinger beigelegt.


Zurück zur gesamten Korrespondenz

Abgerufen von „https://bernoulli.ub-dd-prod.k8s.unibas.ch/index.php?title=1725-04-18_Bernoulli_Johann_I-Wolff_Christian&oldid=8246“