1725-01-20 Bernoulli Johann I-Wolff Christian: Unterschied zwischen den Versionen
(Importing text file) |
(Importing text file) |
||
| (4 dazwischenliegende Versionen desselben Benutzers werden nicht angezeigt) | |||
| Zeile 5: | Zeile 5: | ||
<!-- Begin Bilder --> | <!-- Begin Bilder --> | ||
{|border="0" | {|border="0" | ||
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/ | |<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_001r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057849_001r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> </html> | ||
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/ | |<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_001v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057849_001v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> </html> | ||
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/ | |<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_002r.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057849_002r.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> </html> | ||
|<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/ | |<html><a href="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_002v.jpg" target="_new"><img src="http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/thumb/BAU_5_000057849_002v.jpg" alt="Briefseite" title="Briefseite" /></a> </html> | ||
|} | |} | ||
<!-- End Bilder --> | <!-- End Bilder --> | ||
| Zeile 21: | Zeile 21: | ||
|Datum=1725.01.20 | |Datum=1725.01.20 | ||
|Briefwechsel=Bernoulli, Johann I (1667-1748) | |Briefwechsel=Bernoulli, Johann I (1667-1748) | ||
|Signatur= | |Signatur=Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.20 | ||
|Fussnote= }} | |Fussnote= }} | ||
<br style="clear:both" /> | <br style="clear:both" /> | ||
| Zeile 28: | Zeile 28: | ||
<!-- Begin Transkription --> | <!-- Begin Transkription --> | ||
[[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/ | [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_001r.jpg]] Viro Amplissimo atque Celeb. | ||
Christiano Wolfio | Christiano Wolfio | ||
| Zeile 36: | Zeile 36: | ||
Joh. Bernoully | Joh. Bernoully | ||
Ne mirare amplius, Vir Celeb. frustra Te hactenus expectare litteras filii mei de negotio petropolitano, etenim et ego aliquandiu frustra expectavi, ecce causam! Primae meae ad ipsum datae literae quibus rem istam significaveram periere, quod antea nunquam accidit; Cum secundas dedissem, aliquo post tempore ingratum eheu! atque tristem accepi nuncium ex litteris<ref> | Ne mirare amplius, Vir Celeb. frustra Te hactenus expectare litteras filii mei<ref>Daniel Bernoulli.</ref> de negotio petropolitano, etenim et ego aliquandiu frustra expectavi, ecce causam! Primae meae ad ipsum datae literae quibus rem istam significaveram periere, quod antea nunquam accidit; Cum secundas dedissem,<ref>Dieser Brief Johann Bernoullis an seinen Sohn Daniel ist nicht erhalten.</ref> aliquo post tempore ingratum eheu! atque tristem accepi nuncium ex litteris Cl. Poleni<ref>Dieser Brief Polenis an Johann Bernoulli ist nicht erhalten.</ref> de filio meo Patavii periculose aegrotante, qui nimirum paucis ante exitum anni veteris diebus febri ardente correptus parum a mortis limine abfuerit; in quo ancipiti vitae statu permansit ad novi usque anni ingressum. Litterae vero Cursore postremo acceptae<ref>Auch dieser Brief Polenis an Johann Bernoulli ist nicht erhalten.</ref> spem quandam reconvalescentiae afferunt, postquam nempe natura visa sit (sunt verba Poleni) excusisse morbum copiosissimo sudore una nocte expulso. Quomodo deinceps aeger se habuerit ediscam ex litteris quas proximo expecto cursore. Vides interim Vir ampl. Filium in hoc quo est statu litteras exarare non posse; is quidem ut refert Polenus erecto est animo ad Prof. Petrob. suscipiendam, an autem et quando vires ipsi permissurae sint, ut tam longo itineri se committat, tempus docebit; gratum mihi esset et fortassis non inconsultum, si hac de re certiorem redderes Ill. Com. de Galow., qui pro sua generositate mihi filioque dilationem indulgebit donec filius in Patriam reversus (redire enim jussi quam primum per valetudinem licuerit) mecum deliberare queat, de capiendo consilio. Accepi utique litteras ab ampl. [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_001v.jpg]] Blumentrostio una cum aliis a Cel. Doppelmayero<ref>Laurentius Blumentrost an Daniel Bernoulli von [http://aleph.unibas.ch/F/?local_base=DSV05&con_lng=GER&func=find-b&find_code=SYS&request=000054784 1724.11.03]. Erhalten ist nur dieser Entwurf in St. Petersburg ohne den beigelegten Brief Doppelmayers.</ref> quibus illae erant inclusae, sed ambae erant inscriptae filio, non mihi, ex quibus autem non patebat, uter ex filiis meis peteretur; Inscriptio Blumentrostianarum sic se habebat "A Mr. N. Bernoulli"; alterae Doppelmayerianae hanc prae se ferebant Ins[c]ript. "A Mr. Nicol. Bernoulli Professeur en Droit"; errasse vero scriptorem in nomine nullus dubito; interim me reddidit dubitantem per aliquot hebdomadas, donec nudius tertius postremas Tuas litt. accepi, ex quibus Dan. desiderari clare intellexi,<ref>Brief von Christian Wolff an Johann Bernoulli von [[1725-01-08_Wolff_Christian-Bernoulli_Johann_I|1725.01.08]]. Wolff dachte bei der Petersburger Berufung an Daniel Bernoulli, während er Nicolaus II Bernoulli für den eventuell frei werdenden Lehrstuhl Hermanns in Frankfurt/Oder in Betracht zog.</ref> quo eodem die aliae quoque litterae mihi sunt traditae ab Excell. Goldbachio insigni Mathem. et Consiliario Aulico Prus. ad me scriptae una cum autographo litterarum ad ipsum exaratarum a Berndisio Ill. Legati Secretario;<ref>Dieser Brief Christian Goldbachs mit der Beilag des Gesandtschaftssekretärs Berndis ist nicht erhalten.</ref> ex his utrisque etiam vidi filium meum natu minorem invitari oblato salario non 600 sed 1000 Roub., quam summam Ampl. Blumentrostius in suis quoque litt. obtulit juxta cum 300 Rub. in sumtus itineris. Sunt certe conditiones non contemnendae et filio meo perquam honorificae; ex penultimis Tuis animadverti Te nonnihil proclivem ad auscultandum novis conditionibus propositis; nec miror, si enim tam laut[ae] sunt, ut mihi perscriptum est Tibi offerri 8000 Rub. improbare non possem si tandem expugnari Te patereris, id unicum aliquam mihi remoram injiceret (quod inter nos dictum sit) verendum scilicet esse, ne non accurate adimpleantur omnes promissae conditiones, qua de re hic loci variae voces sparguntur, quis autem de praestatione promissorum acceptantibus cavebit; Alium quoque scrupulum movet futura Imperatoris mors,<ref>Peter d. Gr. starb am 8. Februar 1725.</ref> [[File:file_icon.gif|link=http://www.ub.unibas.ch/digi/bez/bernoullibriefe/jpg/bernoulli-jpg/BAU_5_000057849_002r.jpg]] quae si quocunque tempore, fortasse brevi, accidat, metuendae sunt variae revolutiones et turbae funestae, quae Academiae nunc fundatae interitum minantur. Hac super re mentem Tuam lubens intelligam, ut cum ea consultationes cum filio ineundas conferre queamus. Ubi intellexero Te certissime iturum in Russiam, id magni apud me ponderis erit, ut filio meo Tui exemplum imitari suadeam. | ||
Miror temeritatem Hermanni munus Praesidis ambientis, quem quippe omnium maxime inidoneum censeo; non tantum destitutus est habitu isto qui requiritur ad res gerendas, sed a natura quoque moribus est instructus non cuique arridentibus; si longa consuetudine, cum ipso usus fuisses, ut ego feci, facile in eo aliquid observasses quod Galli vocant "Un air pedantesque"; An hac indole placere possit Russ. Monarchae valde dubito. Postquam ab aliquot annis in Republica<ref>Im Manuskript steht "Republiqua"</ref> nostra lex est sancita ad ambitum praecavendum, ut unumquodque munus constituatur per sortem praevia nimirum electione facta per suffragia 3 Candidat., facile percipis impossibile mihi fore aliquid conferre ad propositum Hermanni juvandum munus Paedagogi quaerentis. Nescio an alter meus filius Prof. Jur. in Lycaeo Bern. frui posset lautiori salario in Acad. Francof. quam quo nunc gaudet, habet enim annuatim 800 fl.: si opera Tua et Commendatione fieri potest ut utilior et perpetua ipsi conferatur statio obstringes nos ambos haud leviter, libenter interim audiam si apertius scribere volueris, quid ea de re sentias. Vale et favere perge. | Miror temeritatem Hermanni munus Praesidis ambientis, quem quippe omnium maxime inidoneum censeo; non tantum destitutus est habitu isto qui requiritur ad res gerendas, sed a natura quoque moribus est instructus non cuique arridentibus; si longa consuetudine, cum ipso usus fuisses, ut ego feci, facile in eo aliquid observasses quod Galli vocant "Un air pedantesque"; An hac indole placere possit Russ. Monarchae valde dubito. Postquam ab aliquot annis in Republica<ref>Im Manuskript steht "Republiqua".</ref> nostra lex est sancita ad ambitum praecavendum, ut unumquodque munus constituatur per sortem praevia nimirum electione facta per suffragia 3 Candidat.,<ref>Zur sogenannten "Ballotierordnung", die das Wahlverfahren für Professoren an der Universität Basel korruptionssicherer machen sollte siehe Staehelin, Andreas, ''Universitätsgeschichte'', pp. 57-70. Ein konkretes Beispiel anlässlich der Bewerbung Leonhard Eulers für den Basler Lehrstuhl der Physik wird geschildert in: Nagel, Fritz, ''Basel'skie korni Leonarda Eylera'' [= Leonhard Eulers Basler Wurzeln], in: Vladimir N. Vasilyev et. al. (eds.), ''Leonhard Euler. 300th anniversary'', St. Petersburg, Nestor-Istorija, 2008, S.22-36.</ref> facile percipis impossibile mihi fore aliquid conferre ad propositum Hermanni juvandum munus Paedagogi quaerentis. Nescio an alter meus filius Prof. Jur. in Lycaeo Bern.<ref>Nicolaus II Bernoulli.</ref> frui posset lautiori salario in Acad. Francof. quam quo nunc gaudet, habet enim annuatim 800 fl.: si opera Tua et Commendatione fieri potest ut utilior et perpetua ipsi conferatur statio obstringes nos ambos haud leviter, libenter interim audiam si apertius scribere volueris, quid ea de re sentias. Vale et favere perge. | ||
Dabam Basileae a. d. 20 Januarii 1725. | Dabam Basileae a. d. 20 Januarii 1725. | ||
Aktuelle Version vom 20. Juni 2017, 07:17 Uhr
|
|
|
|
| Kurzinformationen zum Brief mehr ... | |
|---|---|
| Autor | Bernoulli, Johann I, 1667-1748 |
| Empfänger | Wolff, Christian, 1679-1754 |
| Ort | Basel |
| Datum | 1725.01.20 |
| Briefwechsel | Bernoulli, Johann I (1667-1748) |
| Signatur | Basel UB, Handschriften. SIGN: L Ia 671, Nr.20 |
| Fussnote | |
Viro Amplissimo atque Celeb.
Christiano Wolfio
S. P. D.
Joh. Bernoully
Ne mirare amplius, Vir Celeb. frustra Te hactenus expectare litteras filii mei[1] de negotio petropolitano, etenim et ego aliquandiu frustra expectavi, ecce causam! Primae meae ad ipsum datae literae quibus rem istam significaveram periere, quod antea nunquam accidit; Cum secundas dedissem,[2] aliquo post tempore ingratum eheu! atque tristem accepi nuncium ex litteris Cl. Poleni[3] de filio meo Patavii periculose aegrotante, qui nimirum paucis ante exitum anni veteris diebus febri ardente correptus parum a mortis limine abfuerit; in quo ancipiti vitae statu permansit ad novi usque anni ingressum. Litterae vero Cursore postremo acceptae[4] spem quandam reconvalescentiae afferunt, postquam nempe natura visa sit (sunt verba Poleni) excusisse morbum copiosissimo sudore una nocte expulso. Quomodo deinceps aeger se habuerit ediscam ex litteris quas proximo expecto cursore. Vides interim Vir ampl. Filium in hoc quo est statu litteras exarare non posse; is quidem ut refert Polenus erecto est animo ad Prof. Petrob. suscipiendam, an autem et quando vires ipsi permissurae sint, ut tam longo itineri se committat, tempus docebit; gratum mihi esset et fortassis non inconsultum, si hac de re certiorem redderes Ill. Com. de Galow., qui pro sua generositate mihi filioque dilationem indulgebit donec filius in Patriam reversus (redire enim jussi quam primum per valetudinem licuerit) mecum deliberare queat, de capiendo consilio. Accepi utique litteras ab ampl. Blumentrostio una cum aliis a Cel. Doppelmayero[5] quibus illae erant inclusae, sed ambae erant inscriptae filio, non mihi, ex quibus autem non patebat, uter ex filiis meis peteretur; Inscriptio Blumentrostianarum sic se habebat "A Mr. N. Bernoulli"; alterae Doppelmayerianae hanc prae se ferebant Ins[c]ript. "A Mr. Nicol. Bernoulli Professeur en Droit"; errasse vero scriptorem in nomine nullus dubito; interim me reddidit dubitantem per aliquot hebdomadas, donec nudius tertius postremas Tuas litt. accepi, ex quibus Dan. desiderari clare intellexi,[6] quo eodem die aliae quoque litterae mihi sunt traditae ab Excell. Goldbachio insigni Mathem. et Consiliario Aulico Prus. ad me scriptae una cum autographo litterarum ad ipsum exaratarum a Berndisio Ill. Legati Secretario;[7] ex his utrisque etiam vidi filium meum natu minorem invitari oblato salario non 600 sed 1000 Roub., quam summam Ampl. Blumentrostius in suis quoque litt. obtulit juxta cum 300 Rub. in sumtus itineris. Sunt certe conditiones non contemnendae et filio meo perquam honorificae; ex penultimis Tuis animadverti Te nonnihil proclivem ad auscultandum novis conditionibus propositis; nec miror, si enim tam laut[ae] sunt, ut mihi perscriptum est Tibi offerri 8000 Rub. improbare non possem si tandem expugnari Te patereris, id unicum aliquam mihi remoram injiceret (quod inter nos dictum sit) verendum scilicet esse, ne non accurate adimpleantur omnes promissae conditiones, qua de re hic loci variae voces sparguntur, quis autem de praestatione promissorum acceptantibus cavebit; Alium quoque scrupulum movet futura Imperatoris mors,[8] quae si quocunque tempore, fortasse brevi, accidat, metuendae sunt variae revolutiones et turbae funestae, quae Academiae nunc fundatae interitum minantur. Hac super re mentem Tuam lubens intelligam, ut cum ea consultationes cum filio ineundas conferre queamus. Ubi intellexero Te certissime iturum in Russiam, id magni apud me ponderis erit, ut filio meo Tui exemplum imitari suadeam.
Miror temeritatem Hermanni munus Praesidis ambientis, quem quippe omnium maxime inidoneum censeo; non tantum destitutus est habitu isto qui requiritur ad res gerendas, sed a natura quoque moribus est instructus non cuique arridentibus; si longa consuetudine, cum ipso usus fuisses, ut ego feci, facile in eo aliquid observasses quod Galli vocant "Un air pedantesque"; An hac indole placere possit Russ. Monarchae valde dubito. Postquam ab aliquot annis in Republica[9] nostra lex est sancita ad ambitum praecavendum, ut unumquodque munus constituatur per sortem praevia nimirum electione facta per suffragia 3 Candidat.,[10] facile percipis impossibile mihi fore aliquid conferre ad propositum Hermanni juvandum munus Paedagogi quaerentis. Nescio an alter meus filius Prof. Jur. in Lycaeo Bern.[11] frui posset lautiori salario in Acad. Francof. quam quo nunc gaudet, habet enim annuatim 800 fl.: si opera Tua et Commendatione fieri potest ut utilior et perpetua ipsi conferatur statio obstringes nos ambos haud leviter, libenter interim audiam si apertius scribere volueris, quid ea de re sentias. Vale et favere perge.
Dabam Basileae a. d. 20 Januarii 1725.
Fussnoten
- ↑ Daniel Bernoulli.
- ↑ Dieser Brief Johann Bernoullis an seinen Sohn Daniel ist nicht erhalten.
- ↑ Dieser Brief Polenis an Johann Bernoulli ist nicht erhalten.
- ↑ Auch dieser Brief Polenis an Johann Bernoulli ist nicht erhalten.
- ↑ Laurentius Blumentrost an Daniel Bernoulli von 1724.11.03. Erhalten ist nur dieser Entwurf in St. Petersburg ohne den beigelegten Brief Doppelmayers.
- ↑ Brief von Christian Wolff an Johann Bernoulli von 1725.01.08. Wolff dachte bei der Petersburger Berufung an Daniel Bernoulli, während er Nicolaus II Bernoulli für den eventuell frei werdenden Lehrstuhl Hermanns in Frankfurt/Oder in Betracht zog.
- ↑ Dieser Brief Christian Goldbachs mit der Beilag des Gesandtschaftssekretärs Berndis ist nicht erhalten.
- ↑ Peter d. Gr. starb am 8. Februar 1725.
- ↑ Im Manuskript steht "Republiqua".
- ↑ Zur sogenannten "Ballotierordnung", die das Wahlverfahren für Professoren an der Universität Basel korruptionssicherer machen sollte siehe Staehelin, Andreas, Universitätsgeschichte, pp. 57-70. Ein konkretes Beispiel anlässlich der Bewerbung Leonhard Eulers für den Basler Lehrstuhl der Physik wird geschildert in: Nagel, Fritz, Basel'skie korni Leonarda Eylera [= Leonhard Eulers Basler Wurzeln], in: Vladimir N. Vasilyev et. al. (eds.), Leonhard Euler. 300th anniversary, St. Petersburg, Nestor-Istorija, 2008, S.22-36.
- ↑ Nicolaus II Bernoulli.
Zurück zur gesamten Korrespondenz